Het volk ten voeten uit

Naturalisme in België en Europa 1875-1915

Publicatie met catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling in het Koninklijk Museum voor schone Kunsten, Antwerpen van 24 november 1996-16 februari 1997

Auteurs: Herwig Todts, Dorine Cardyn-Oomen, Nathalie Monteyne, Leen de Jong
Uitgever: Ludion, Gent, 1996
ISBN 90-5544-092-2
Pagina’s: 264, met vele afbeeldingen, voornamelijk in kleur.
Taal: Nederlands
Uitvoering: paperback, 24,5 -28 cm

Inleidingen. 1 Naturalisme: historiografie en interpretatie van een mode. Bedoelingen met, en discussies uit die tijd over afbeeldingen van het gewone werkvolk. Er ontwikkelt zich een tegenstelling tussen het begrip ‘l’Art pour l’art’, de kunst staat op zichzelf, en sociaal gemotiveerde kunst. De ene kunstenaar is gegrepen door de eenvoudige oprechtheid van het volk, een ander zoekt schoonheid in ruwe karakters, in ambachtelijk werk of het oogsten, weer een ander richt zich op de stille kracht of het verzet. De revolte in Parijs in 1848 heeft indruk gemaakt op een aantal kunstenaars. Later worden volksopstanden uit de geschiedenis onderwerp van inspiratie. Ook nemen enkele schrijvers stelling tegen de grote armoede en maatschappelijke tegenstellingen. Toch blijven de meest kunstenaars waarnemers op zoek naar schoonheid, soms in een soort verheerlijking van de pure werkers op het land.

2 Naar een sociaal realisme in de beeldhouwkunst
3 Naturalisme en fotografie

In de catalogus vindt men de vele kunstenaars op alfabetische volgorde met biografieën en uitvoerige beschrijvingen van de sociale context van de 85 werkstukken met eventuele discussies in die tijd. Belgische kunstenaars staan centraal maar er is veel aandacht voor internationale invloeden. Verwante kunstenaars uit andere landen zijn ook opgenomen, ondermeer uit Frankrijk (Courbet, Bastien-Lepage, Millet, Fernand Pelez e.a.), Duitsland (met name Käthe Kollwitz, Max Liebermann), Engeland (George Clausen) en Scandinavië (Eero Järnefelt).
Enkele van de vertegenwoordigde Belgische kunstenaars: Jules Breton, Emile Claus,
Guillaume Charlier en Constantin Meunier (beeldhouwwerk), Leon Frederic, Eugene Laermans, Frans van Leemputten.