Museum Veluwezoom beheert, inventariseert en onderhoudt kunstwerken die in eigendom of uit bruikleen zijn verkregen. Dit cultureel erfgoed is inzichtelijk voor u gemaakt en wij willen dit graag met u delen.
De collectie van Museum Veluwezoom bestaat uit circa 1.400 kunstwerken, waarvan een kleine honderd gemeentelijk bezit zijn. De collectie concentreert zich op beeldende- en toegepaste kunst uit drie perioden:
Het voornemen is om ook hedendaagse kunst te presenteren.
Jaarlijks organiseert het museum drie tentoonstellingen, vrijwel altijd voorzien van een boek of brochure. Op educatief gebied loopt het project Vet Goed Schilderen voor kinderen van de Renkumse scholen. Ook worden er lezingen en workshops georganiseerd.
Sinds 1997 is Museum Veluwezoom lid van EuroArt, een vereniging van 45 voormalige kunstenaarskolonies in Europa. Oosterbeek en Wolfheze worden beschouwd als de eerste (en dus oudste) kunstenaarskolonie van Nederland. Het lidmaatschap van EuroArt opent contacten en
stimuleert het onderling bruikleenverkeer.
In het Franse Barbizon ontstond vanaf circa 1830 een nieuwe schildersbeweging. Door de uitvinding van de verftube werd het mogelijk buiten, en plein-air, te schilderen. Verf in een tube droogt immers niet uit en kan in kleine hoeveelheden worden meegenomen. Franse schilders als Camille Corot en Jean François Millet maakten van deze nieuwe mogelijkheid gebruik en verruilden hun atelier voor een plek in het bos. Hier gingen zij op zoek naar een meer realistische weergave van de natuur.
Deze ontwikkeling wekte ook de interesse van Nederlandse schilders. Sommigen van hen, zoals Willem Roelofs, bezochten Barbizon, anderen zagen deze Franse schilderijen op tentoonstellingen in Brussel. Ook zij gingen er met verftube en schildersezel op uit en ontdekten het wonderschone landschap rond Oosterbeek. De eerste schilders die hier naast Roelofs rond 1840 neerstreken, waren Frederik Hendrik Hendriks en Johannes Warnardus Bilders. Zij werden al snel gevolgd door anderen als Anton Mauve en de gebroeders Maris. Ook vrouwelijke schilders als Maria van Bosse, Maria Vos en Adriana Haanen maakten naam. Schilderijen uit deze periode (1840-1885) staan bekend als de Oosterbeekse School, een voorloper van de Haagse School.
Niet alleen kunstenaars kregen oog voor het fraaie landschap. De aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Arnhem in 1845 met stations in Wolfheze en Oosterbeek ontsloot het gebied voor gefortuneerde families elders uit het land. Zij bouwden villa’s om er gedurende de zomermaanden te verblijven of er zelfs permanent te gaan wonen.
Deze welgestelde inwoners stimuleerden de komst van kunstenaars. Zij kochten schilderijen of ondersteunden op andere wijze aanstormend talent. De schilders werden gevolgd door schrijvers, dichters en musici. Zo werd Oosterbeek samen met Wolfheze in de loop van de 19e eeuw de eerste kunstenaarskolonie van Nederland.
Rond 1875 trokken verschillende kunstenaars van de Veluwezoom naar andere locaties op zoek naar andere thema’s. De Renkumse kunstvereniging Pictura Veluvensis wist het tij echter te keren. Pictura Veluvensis (1902-1935) ontpopte zich tot een bloeiende vereniging die jaarlijks een goed bezochte tentoonstelling organiseerde. Ook hierbij ging het om schilderijen die gemaakt werden op de Zuid-Veluwe en het landschap centraal stelden. Théophile de Bock, Xeno Münninghoff en Barend Ferwerda waren binnen dit circuit belangrijke kunstenaars.
Hoewel de kerncollectie van Museum Veluwezoom bestaat uit werken van de Oosterbeekse School en Pictura Veluvensis, omvat de collectie ook werken van later datum. Zo beheert het museum textiel en glas-in-lood-werk van Gunhild Kristensen en bronzen beelden van Jits Bakker.
Museum Veluwezoom (in Kasteel Doorwerth) organiseert vanaf zaterdag 18 oktober 2025 tot en met zondag 24 mei 2026 een overzichtstentoonstelling over het leven en werk van de landschapschilder Théophile de Bock (Den Haag 1851 – Haarlem 1904).
De tentoonstelling laat schilderijen, aquarellen, tekeningen en grafiek zien uit de eigen collectie van Museum Veluwezoom en een aantal werken, die zelden te zien waren uit particuliere collecties en diverse kunsthandels. Naast werk van De Bock werk van zijn leermeesters (o.a Jan Willem van Borselen en Jacob Maris) en werk van kunstenaars, die tot zijn kring behoorden onder wie Arend Jan van Driesten, Johanna Langelaan-Rutgers, Charles Dankmeijer en Hendrikus Alexander van Ingen.
De Bock behoorde tot de jongere generatie van de Haagse School. Zijn werk werd internationaal verhandeld en kreeg veel prijzen op tentoonstellingen. Diverse medailles en oorkonden, die De Bock kreeg uitgereikt tijdens nationale en internationale tentoonstellingen (o.a. in Parijs, Barcelona, Dresden, Chicago), zijn in Doorwerth te zien.
De Bock schilderde op veel plekken in Nederland het landschap (rond Den Haag, het rivierengebied rond Dordrecht, bij Diepenveen, Deventer en Zwolle). Vanaf 1888 toog hij regelmatig naar de Veluwezoom, waar hij in de zomer de oranjerie van kasteel Doorwerth huurde.
Naast landschapschilder was De Bock een bevlogen bestuurder en organisator. Hij was onder anderen een van de oprichters van de Haagse Kunstkring (1891). Vanaf 1895 woonde hij in het Gelderse dorp Renkum, waar hij een van de oprichters was van de Renkumse kunstvereniging Pictura Veluvensis (1902-1935). Met de komst van De Bock naar Renkum werd een nieuwe kunstzinnige periode aan de Veluwezoom ingeluid. Hij richtte het bijbehorende koetshuis in als atelier en al gauw werd dit een centrum waar kunstenaars uit de omgeving elkaar ontmoetten. Hij organiseerde soirees in het met kaarsen verlichte atelier en trok met zijn uitgebreide antiekverzameling ook veel kunstverzamelaars aan.
De tentoonstelling wordt begeleid door de monografie over de schilder getiteld ‘Théophile de Bock Landschapschilder, verbinder, organisator’. Deze monografie is samengesteld onder redactie van Drs. Jeroen Kapelle (RKD Den Haag) en wordt uitgegeven door Waanders Uitgevers te Zwolle.
Prijs € 29,95.
De St Vrienden van Museum Veluwezoom gaf financiële ondersteuning aan de totstandkoming van de monografie en de tentoonstelling.
Voor overige informatie en openingstijden zie: https://www.glk.nl/doorwerth/kasteel-doorwerth